Διακοπές και αλλαγή παραστάσεων

Βρισκόμαστε προ των πυλών για τις καλοκαιρινές διακοπές, κάτι που όλοι έχουμε ανάγκη. Εν μέσω κρίσης, είναι δύσκολο προσχεδιάσει κανείς ένα ολόκληρο καλοκαίρι. Το σίγουρο είναι όμως πως χρειάζεται να φορτίσουμε ξανά τις μπαταρίες μας, για να ξεκινήσουμε με θετική ενέργεια τη νέα σχολική χρονιά, τόσο εμείς, όσο και τα παιδιά μας.

Σίγουρα, για να προσαρμοστεί κανείς στα δεδομένα των διακοπών (αλλαγή τόπου, ρουτίνας, καθημερινών συνηθειών), χρειάζεται λίγο χρόνο. Έπειτα από αυτήν την προσαρμογή, ξεκινά η απόλαυση.

Το ίδιο συμβαίνει και με τα παιδιά του φάσματος. Είναι γνωστό πως τα παιδιά που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού, μπορεί να υπερφορτωθούν αισθητηριακά  κάτω από διάφορες συνθήκες, οι οποίες αυξάνονται με την αλλαγή παραστάσεων και τα καινούργια δεδομένα, τα οποία μάλιστα κρατούν τόσο λίγο, ώστε συχνά να μην προλαβαίνει το παιδί να τα επεξεργαστεί και να προσαρμοστεί σε αυτά. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των εκθέσεων σε νέες αισθήσεις, τόσο πιθανότερο είναι να συμβεί μια αποδιοργάνωση της συμπεριφοράς.

Η δυσκολία στην κοινωνική προσαρμογή είναι επίσης πιθανό να διατηρηθεί κατά τη διάρκεια των διακοπών, με αποτέλεσμα το παιδί να μη δείχνει ενδιαφέρον για τα άλλα παιδιά που θα παίζουν διπλα του στην παραλία, να μην ασχολείται με παιχνίδια κοινωνικής αλληλεπίδρασης, να προσηλώνεται σε λεπτομέρειες αντικειμένων.

Επιπλέον, τα παιδιά που ανήκουν στο φάσμα, συχνά δεν έχουν αίσθηση του κινδύνου και κάτι που για τους άλλους θα αποτελούσε ρίσκο, για τα παιδιά του φάσματος αποτελεί μια καθημερινή δραστηριότητα, που εκτελούν χωρίς περαιτέρω σκέψη. Το αίσθημα ασφάλειας είναι περιορισμένο, πράγμα που μεγιστοποιεί πιθανούς κινδύνους στις διακοπές.

Από την άλλη πλευρά, τα παιδιά με αυτισμό μπορεί να επιδεικνύουν εξαιρετικές κινητικές ικανότητες σε ένα τομέα. Συνήθως το κολύμπι είναι μια δραστηριότητα, στην οποία τα παιδιά με αυτισμό αποδίδουν πολύ καλύτερα από το μέσο όρο.

Στηριζόμενοι στα προαναφερόμενα δεδομένα, θα λέγαμε πως οι γονείς χρειάζεται να προετοιμάσουν τα παιδιά εν όψει των διακοπών, προκειμένου να αποφευχθούν δυσάρεστες εκπλήξεις. Με λίγα λόγια, Το οπτικοποιημένο πρόγραμμα που μπορεί να χρησιμοποιεί το παιδί στο σπίτι, χρειάζεται να εφαρμόζεται και στις διακοπές, όπου και πάλι η ρουτίνα είναι απαραίτητο να υπάρχει. Όταν το παιδί γνωρίζει τί αναμένεται να γίνει, οι αντιδράσεις του είναι πιο μετρημένες και πιο βατές.

Η χρήση κοινωνικών ιστοριών (social stories) που αφορούν στα δεδομένα των διακοπών, είναι κάτι που κατά πάσα πιθανότητα θα έχει αποτελέσματα. Οι γονείς μπορούν να προετοιμάζουν το παιδί με κοινωνικές ιστορίες, οι οποίες αναφέρονται στο “πώς συμπεριφέρομαι όταν είμαι σε μια ταβέρνα για φαγητό”, “πώς αντιμετωπίζω τον πολύ κόσμο στην παραλία”, “πώς εκφράζω δυσαρέσκεια για κάτι”, “πώς ανταποκρίνομαι όταν ένα άλλο παιδάκι μου ζητά να παίξουμε στην παραλία”. Ο καθένας μπορεί να προσαρμόσει τις κοινωνικές ιστορίες, ανάλογα με τις ανάγκες και το είδος των διακοπών του. Οι ιστορίες θα πρέπει να διαβάζονται απαραίτητα πριν αλλά και κατά τη διάρκεια των διακοπών.

Ακόμη, η έλλειψη ικανότητας προσαρμογής σε νέα περιβάλλοντα μπορεί να δημιουργήσει δυσάρεστες καταστάσεις στις διακοπές. Μιας και δεν είναι εύκολο να περιοριστούν τα ερεθίσματα στις διακοπές, αυτό που μπορεί να γίνει, είναι το παιδί να έχει διδαχθεί πώς να αντιμετωπίζει τις αλλαγές. Εξάλλου οι αλλαγές δεν είναι κάτι που εμφανίζεται μόνο στις διακοπές αλλά και στην καθημερινότητα, όταν το παιδί αλλάζει σχολείο, θεραπευτή, σπίτι. Χρειάζεται το παιδί να ξέρει να είναι ανεκτικό σ'αυτές, όποτε και αν προκύψουν.

Τέλος, το παιδί πρέπει να νιώθει αποδεκτό όπου και αν βρίσκεται. Τα αδέλφια παίζουν βασικό ρόλο στην αίσθηση ασφάλειας που χρειάζεται το παιδί, καθώς και στην ευκολότερη προσαρμογή του.

Έχοντας υπόψη τα παραπάνω, οι γονείς αλλά και τα παιδιά θα έχουν πιο ευχάριστες και πιο εποικοδομητικές διακοπές.

Καλό καλοκαίρι!